Walking among ancient trees
M. Grygiel, P. Obst
Jubileuszowy tom upamiętniający 45 rocznicę współpracy dwóch archeologów specjalizujących się pradziejami Europy, Piotra Boguskiego i Ryszarda Grygiela. Publikacja ta, zawierająca zbiór 57 artykułów wielu specjalistów z zakresu prahistorii Europy, jest wyrazem wdzięczności i uznania dla Jubilatów za liczne książki i artykuły, które na stałe zagościły w literaturze archeologicznej.
wkrótce w sprzedaży
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 10 w Krzyżanówku, pow. Kutno, woj. łódzkie (trasa autostrady A-1)
P. Muzolf, P. Papiernik, R. Brzejszczak, B. Muzolf, J. Wicha
Stanowisko 10 w Krzyżanówku odkryto w 1999 roku podczas badań powierzchniowych przeprowadzonych w pasie przebiegu autostrady A-1. Odkryto tu 1338 obiektów archeologicznych, wśród których ilościowo przeważały różnego rodzaju jamy osadowe oraz doły posłupowe, jako relikty założeń naziemnych (głównie domów kultury trzcinieckiej), obok których występowały częściowo zagłębione w podłoże półziemianki, budynki z zachowaną warstwą przyziemia, studnie oraz ogniska. Łącznie na stanowisku pozyskano zbiór 23188 fragmentów ceramiki, 904 przedmiotów krzemiennych, szpilę brązową oraz nieliczne przepalone kości, które są pozostałościami osadnictwa łączonego z mezolitem, kulturą pucharów lejkowatych, kulturą ceramiki sznurowej oraz kulturą trzciniecką. Ponadto odkryto nieliczne materiały wiązane z późnym paleolitem, kręgiem kultur leśnych, kulturą łużycką, kulturą przeworską oraz z okresem średniowiecza i nowożytności.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Ochrona zabytków archeologicznych".
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 2-2A w Łękach Majątku, pow. Kutno, woj. łódzkie (trasa autostrady A-1)
W. Siciński
Stanowisko 2 w Łękach Majątku odkryte zostało podczas badań powierzchniowych przeprowadzonych w 1999 roku w ramach wstępnych prac przygotowawczych przed budową autostrady A-1. Na przebadanym obszarze odkryto łącznie 123 obiekty archeologiczne, z czego 89 na osadzie i 34 na cmentarzysku. Na stanowisku 2 materiał zabytkowy, głównie ceramiczny, należący do kultury pomorsko – kloszowej odkryto w 11 obiektach, natomiast kultury przeworskiej w 26 obiektach o charakterze osadowym oraz w jednym o charakterze sepulkralnym. Natomiast na stanowisku 2A materiał zabytkowy stwierdzono tylko w dwóch obiektach osadniczych, jamie zasobowej nr 17 i w obiekcie 29 roszarni z pochówkiem jamowym oraz na „cmentarzysku warstwowym”.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Ochrona zabytków archeologicznych".
Źródła archeologiczne w rejonie Parku Kulturowego Wietrzychowice, Tom 1, Prospekcje nieinwazyjne
i abiotyczne elementy środowiska geograficznego
P. Papiernik, J. Wicha, R. Brzejszczak, P. Kittel, P. Wroniecki
Publikacja prezentuje wyniki prospekcji nieinwazyjnych wykonanych w ramach trzech części zadania „Źródła archeologiczne w rejonie Parku Kulturowego Wietrzychowice”, realizowanego w latach 2013-2018, uzupełnione przez dodatkowe prace zrealizowane w ramach statutowych działań Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi oraz Fundacji Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego. Celem prac było rozpoznanie osadnictwa pradziejowego wokół grobowców kujawskich, będących najstarszymi zabytkami architektury w Polsce. Podstawą projektu były badania powierzchniowe na obszarze 150 km2, w centrum którego znajduje się zgrupowanie megalitów kultury pucharów lejkowatych w Wietrzychowicach. Wynikiem badań było zarejestrowanie ponad 1300 stanowisk archeologicznych od starszej epoki kamienia aż po okres nowożytny. Dodatkowo w miejscach, gdzie odkryto szczególnie interesujące artefakty przeprowadzono prace nieinwazyjne. Obejmowały one prospekcję lotniczą i szczegółową inwentaryzację materiałów zabytkowych zalegających na powierzchni. Poza tym przeprowadzono na wybranych stanowiskach badania geofizyczne oraz geochemiczne.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Ochrona zabytków archeologicznych".
Kolonia Rychłocice stan. 1, woj. łódzkie. Cmentarzysko od epoki brązu po okres wędrówek ludów.
W. Siciński
Publikacja prezentuje kompleksowe wyniki badań cmentarzyska w Kolonii Rychłocicach. W pracy omówione zostały pozyskane w trakcie prac wykopaliskowych materiały zabytkowe kultury mierzanowickiej, łużyckiej, pomorsko-kloszowej oraz kultury przeworskiej. Monografię stanowiska uzupełniają trzy dodatkowe opracowań. Pierwsze z nich prezentuje odkryte na cmentarzysku znaleziska ceramiki terra sigillata. Kolejne przedstawia wyniki prospekcji lotniczej prowadzonej w rejonie stanowiska. Ostatnie dotyczy analizy antropologicznej szczątków ludzkich odkrytych na cmentarzysku.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Ochrona zabytków archeologicznych".
Od epoki kamienia do współczesności. Badania archeologiczne w Redczu Krukowym na Kujawach.
P. Papiernik; D. K. Płaza
Wśród ponad 160 tys. materiałów zabytkowych rozpoznano źródła łączone z mezolitem, cyklem kultur wstęgowych oraz kultur: pucharów lejkowatych, amfor kulistych, ceramiki sznurowej, mierzanowickiej, iwieńskiej, trzcinieckiej, łużyckiej, przeworskiej, oraz z okresu wczesnego średniowiecza i nowożytności. Opracowanie tych źrodeł przez zespół autorów w składzie: P. Papiernik, D. K. Płaza, R. Brzejszczak, B. Muzolf, P. Muzolf, W. Siciński i J. Wicha, stanowi podstawową część prezentowanej publikacji. Ważnym ich uzupełnieniem jest szereg analiz i ekspertyz specjalistycznych przygotowanych przez M. Krystka (petrografia), K. Stefaniaka (archeozoologia), A. Zielińską (antropologia), A. Mueller-Bieniek (odciski makroszczątków roślinnych), R. Bonikowskiego (analizy chemiczne ceramiki), H. Młodecką (analiza chemiczna metali), J. Słomską (analiza odcisków plecionkarskich), M. Mielczarka (numizmatyka), B. Łuczak-Kłys (analiza zdobnictwa i techniki wykonania ceramiki KPL). Ponadto J.Budziszewski, W. Grużdź, M. Jakubczak oraz M. Leloch przeprowadzili badania identyfikacyjne dotyczące pochodzenia krzemienia czekoladowego z Redcza Krukowego. Istotną częścią opracowania jest prezentacja badań geomorfologicznych przeprowadzonych przez J. Forysiaka, i gleboznawczych autorstwa M. Jankowskiego.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Ochrona zabytków archeologicznych".
Via Archaeologica Lodziensis, tom 8
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 14-15 w Witowie, pow. Łęczyca, woj. łódzkie (trasa autostrady A-1)
L. Tyszler; A. Nierychlewska
Kompleks osadniczy w Witowie, stan. 14-15, gm. Piątek, został odkryty na odcinku Kowal – Stryków. W trakcie prac wykopaliskowych przebadano obszar 159,5 ara. Odkryto 988 obiektów zróżnicowanych pod względem funkcji i przynależności chronologiczno – kulturowej. Do ważniejszych należą relikty budynków częściowo zagłębionych w ziemię i naziemnych, jamy posłupowe, paleniska z kamieniami i strefy palenisk, piece wapiennicze, moczydła z plecionkowa tymi konstrukcjami, studnie w większości z zachowanymi reliktami konstrukcji cembrowiny i punkty czerpania wody. Zgromadzono łącznie 16700 przedmiotów, w tym około 15650 fragmentów ceramiki naczyniowej.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Ochrona zabytków archeologicznych".
Chronologia przemian kulturowych w dobie przełomu starszego i młodszego okresu przedrzymskiego na Niżu Polskim
M. Grygiel
Od dłuższego czasu za czynnik odgrywający zasadniczą rolę w zmianie kulturowej uznaje się silne oddziaływania kultury lateńskiej, które doprowadzić miały do istotnych przeobrażeń w kulturze duchowej i materialnej ówczesnych społeczeństw zamieszkujących rozległe obszary położone na północ od strefy objętej zasięgiem zwartego osadnictwa celtyckiego. Dopiero od niedawna wskazuje się na udział w tych przemianach kultury jastorfskiej, której pojawienie się na ziemiach polskich mogło doprowadzić do destabilizacji istniejących od starszego okresu przedrzymskiego stosunków społecznych i gospodarczych.
Via Archaeologica Lodziensis, tom 6
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 10 w Kruszynie, pow. Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie (trasa autostrady A-1)
W. Siciński; D. K. Płaza; P. Papiernik
Stanowisko 10 w Kruszynie to obiekt wielokulturowy. W trakcie prac wykopaliskowych odkryto osadę kultury ceramiki wstęgowej rytej z wczesnego neolitu, kultury mierzanowickiej z wczesnej epoki brązu, kultury łużyckiej z okresu halsztackiego, kultury grobów kloszowych z wczesnego okresu lateńskiego oraz osadę kultury przeworskiej z młodszego i późnego okresu wpływów rzymskich.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Dziedzictwo Kulturowe, priorytet "Ochrona zabytków archeologicznych".
Park Kulturowy Wietrzychowice na europejskim szlaku megalitów
P. Papiernik; D. K. Płaza
Grobowce w Wietrzychowicach od ponad 5000 lat są stałym elementem krajobrazu Kujaw. Jak pokazują badania archeologiczne, od zawsze przyciągały one uwagę i wzbudzały zainteresowanie ludzi. Park Kulturowy Wietrzychowice powstał dla ochrony zgrupowania pięciu grobowców kujawskich w Wietrzychowicach i jednego w miejscowości Gaj Stolarski, zbudowanych w młodszej epoce kamienia około 5,5 tys. lat temu.
Siemiechów stan. 2, woj. łódzkie. Cmentarzysko i osada kultury przeworskiej.
M. Jażdżewska; W. Siciński
W pracy zaprezentowane są i omówione w kolejności chronologicznej pozyskane w trakcie prac wykopaliskowych materiały zabytkowe kultury przeworskiej zarówno nieruchome i ruchome w pierwszej kolejności odnoszące się do cmentarzyska, a następnie osady. Monografię stanowiska uzupełnia kilka dodatkowych opracowań. Pierwsze z nich ma na celu przedstawienie uwarunkowań geograficznych położenia omawianego stanowiska. Kolejne dotyczą analizy antropologicznej materiału kostnego z grobów ciałopalnych oraz analizy kości zwierzęcych pozyskanych zarówno wśród materiałów z cmentarzyska, jak i z osady.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Dziedzictwo Kulturowe, priorytet "Ochrona zabytków archeologicznych".
Via Archaeologica Lodziensis, tom 7
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 3 w Ludwinowie, pow. Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie (trasa autostrady A-1)
I. Marchelak; A. Nierychlewska; I. Nowak; P. Papiernik
Stanowisko 3 w Ludwinowie zostało odkryte w ramach programu AZP w 1983 roku i zweryfikowane w 2000. Szacowana powierzchnia wynosiła 15 ha. W trakcie ratowniczych prac wykopaliskowych przebadano powierzchnię 855,6 ara co stawia je w rzędzie największych na kujawskim odcinku autostrady A-1. Na stanowisku łącznie pozyskano zbiór ponad 138 tys. fragmentów ceramiki, ponad 40 tys. fragmentów kości, 714 przedmiotów krzemiennych, 150 przedmiotów kamiennych, 580 przedmiotów metalowych, 31 wyrobów z kości i około 7 tys. fragmentów polepy. Publikacja zawiera liczne dodatkowe analizy, w tym m.in. antropologiczną, archeozoologiczną, archeobotaniczną, palinologiczną, petrograficzną oraz sedymentologiczną, geochemiczną, radiowęglową i inne.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Dziedzictwo Kulturowe, priorytet "Ochrona zabytków archeologicznych".
Wystawa archeologiczna z naszej przeszłości
Praca zbiorowa pracowników Muzeum
Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi
Przewodnik po stałej wystawie zaprezentowanej w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi w latach 90-tych XX w.
Via Archaeologica Lodziensis, tom 5
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 1, 2 w Zgórzu, pow. Kutno, woj. łódzkie (trasa autostrady A-1)
B. Muzolf; M. Frączak; P. Muzolf; D. K. Płaza
Stanowisko w Zgórzu zostało zlokalizowane i poddane badaniom sondażowym w 1999 roku. Ostatecznie badaniami objęto blisko 310 arów, odsłaniając i eksplorując 1409 obiektów z kilku poziomów chronologiczno – kulturowych. Z warstwy kulturowej oraz obiektów pozyskano ponad 28000 artefaktów, wśród których największą grupę stanowią fragmenty naczyń glinianych, ale także około 400 krzemieni; 57 przedmiotów kamiennych, kilkaset zwierzęcych szczątków kostnych oraz kilkadziesiąt innych wyrobów w tym m. in. metale; monety, fajkę itp., głównie pochodzące z czasów nowożytnych.
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Dziedzictwo Kulturowe, priorytet "Ochrona zabytków archeologicznych".
60 lat z archeologią w życiu cyklisty
B. Balcer
Balcer od 1953 roku studiował archeologię na Uniwersytecie Warszawskim. Specjalizował się w badaniach górnictwa i obróbki krzemienia w neolicie (młodszej epoce kamienia). Od 1957 roku pracował w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie, a od 1972 roku w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN. W 1973 roku obronił doktorat, w 1983 roku habilitował się, a w 2002 roku otrzymał z rąk prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego dyplom profesora zwyczajnego.
Jego pasję stanowi kolarstwo, które uprawiał jako zawodnik w czasach studenckich. W latach 80. startował jako oldboy w kategorii powyżej 45 lat i wygrał 6 wyścigów.
Cennik
Obozowiska ze starszej epoki kamienia na stanowisku 1 w Aleksandrowie Łódzkim w kontekście analizy środowiska naturalnego.
E. Niesiołowska-Śreniowska; D. K. Płaza; P. Marosik;
Z. Balwierz
Opracowania dotyczy inwentarzy krzemiennych ze stanowiska 1 w Aleksandrowie Łódzkim. Część geomorfologiczną wydmy omówił mgr Paweł Marosik, część palinologiczną opracowała mgr Zofia Balwierz. Współautorem był również dr Dominik Kacper Płaza, który opracował materiały krzemienne, zajmując się głównie problemem ich wytwarzania, odnajdywaniem składanek oraz tworzeniem komputerowych baz danych.
Via Archaeologica Lodziensis, tom 4
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 5 w Pęcławicach, pow. Łęczyca, woj. łódzkie (trasa autostrady A-1)
E. Dziubek; I. Marchelak; L. Tyszler
Dzięki badaniom archeologicznym stanowiska 5 w Pęcławicach stwierdzono osadnictwo z kilku poziomów chronologicznych, zwłaszcza z czasów wczesno- i późnośredniowiecznych, ale także pradziejowych. Materiał zabytkowy uzyskany w wyniku badań stworzył zbiór 39 450 przedmiotów, w tym 27 359 to fragmenty ceramiki, 262 to przedmioty metalowe, 270 - fragmenty szkła, 228 - fragmenty kafli, 27- kamienne formy narzędziowe i inne, m.in. osiem monet. Na materiał osteologiczny złożyło się 5 tysięcy kości i kolejne 5 tysięcy zachowanych w całości szkieletów zwierzęcych.
Zadowice nad Prosną. Zespół osadniczy kultury przeworskiej z okresu wpływów rzymskich.
W. Siciński
Przedmiotem pracy jest najmniejsza jednostka osadnicza stanowiąca najniższy poziom organizacji osadnictwa. Warunki takie spełnia zespół osadniczy w Zadowicach, pow. Kalisz badany przez okres blisko półwiecza przez Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi. Na zlokalizowanym tutaj i przebadanym prawie w całości cmentarzysku kultury przeworskiej obok ogromnej ilości materiału zabytkowego, miejscowego pochodzenia, odkryto wiele importów o niekiedy unikatowym charakterze w skali ziem polskich.
Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek. Tom III. Środkowy i późny neolit, kultura pucharów lejkowatych.
R. Grygiel
Opracowanie otwiera, podobnie jak to miało miejsce w tomach I i II, katalog stanowisk badanych wykopaliskowo wokół Brześcia Kujawskiego i Osłonek. Wśród nich znajdują się podstawowe informacje o odkryciach wraz z charakterystyką źródeł ruchomych, a zwłaszcza ceramiki. W dalszej kolejności, już poza katalogiem, zaproszeni autorzy zajmą się pozostałymi materiałami, w tym krzemiennymi (dr P. Papiernik), zachowanymi makroszczątkami roślin (dr hab. A. Mueller-Bieniek), zwierzęcymi szczątkami kostnymi (prof. dr hab. D. Makowiecki, mgr M. Makowiecka) oraz ludzkimi szczątkami kostnymi (prof. dr hab. W. Lorkiewicz).
Średniowieczne przeprawy przez Pilicę i ich obrona. Żarnowiec – Przedbórz – Sulejów – Inowłódz.
J. Augustyniak
Zadaniem pracy jest przeprowadzenie próby rekonstrukcji usytuowania głównych przepraw przez Pilicę wykorzystywanych przez szlaki drogowe w średniowieczu i określenie rodzaju założeń obronnych broniących te przeprawy. Rekonstrukcja sieci drożnej początków wczesnego średniowiecza wymaga cofnięcia się do okresów wcześniejszych , od paleolitu do końca XII wieku. Zarys przestrzenny poruszanych zagadnień ograniczony jest linią pradoliny warszawsko-berlińskiej na północy, doliną Wisły na wschodzie i południu, doliną środkowej Warty na zachodzie. Obszarem poddanym szczególnym obserwacjom jest dorzecze oraz dolina rzeki Pilicy. Analiza fizjografii terenu prowadzi do wytypowania stref i miejsc sprzyjających przeprawie, obserwacje przestrzennego układu reliktów osadnictwa średniowiecznego wskazują na związki z tymi strefami i miejscami.
Via Archaeologica Lodziensis, tom 3
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 1 w Gozdowie, pow. Zgierz, woj. łódzkie (trasa autostrady
A-1)
Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 3 w Wytrzyszczkach, pow. Zgierz, woj. łódzkie (trasa autostrady A-1)
W. Siciński, W. Stasiak
Stanowisko 1 we wsi Gozdów odkryte zostało na początku lat 80. XX w. W badaniach pod koniec lat 90-tych stwierdzono tam występowanie elementów z kręgu kultury przeworskiej. Publikacja opisuje prace przeprowadzone tam w 2005 roku. Odkryto wówczas 570 obiektów archeologicznych. Natomiast stanowisko 3 w miejscowości Wytrzyszczki, również odkryte na początku lat 80-tych, poddane zostało gruntownym badaniom w roku 2000. Efektem było odnalezienie 818 obiektów archeologicznych na powierzchni 230 arów.
Via Archaeologica Lodziensis, tom 2
Zespół osadniczy kultury przeworskiej na stanowisku 1-4 w Wiktorowie, pow. Zgierz, woj. łódzkie.
J. Moszczyński
Podstawą do podjęcia niniejszego tematu były rezultaty badań ratowniczych przeprowadzonych na trasie autostrady A-2 w roku 2000. Stanowiska składające się na zespół wiktorowski zostały odkryte w latach 80. XX wieku. Badania sondażowe przeprowadzone w 1999 roku ujawniły obecność licznych obiektów kultury łużyckiej i przeworskiej. Ponadto odkryto dwa groby ciałopalne kultury przeworskiej z bogatym wyposażeniem.
nakład wyczerpany